Obez hastalarda psikiyatrik hastalık daha fazladır
Küresel obezite salgını sonucunda, bununla ilgili hastalık ve ölümler, alarm verici şekilde artmıştır ve önlenebilir ölümlerin nedenleri arasında en önde gelmektedir.
Obezite vücut yağının fazlalığı anlamına gelir. Sağlıklı bireylerin vücut yağları kadınlarda vücut ağırlığının yaklaşık % 25'ini ve erkeklerde ise % 18'ini oluşturur.
Obez hastalarda psikiyatrik hastalık daha fazladır. Bunlar arasında, tıkınırcasına yeme bozukluğu, madde kullanım bozuklukları, Psikotik bozukluklar( şizofreni), Duygu durum bozuklukları, Anksiyete bozuklukları kişilik bozuklukları, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu bulunur.
Tokluk açlığın karşılandığı zaman ortaya çıkan duygudur.Tokluk üretmek için muhtemelen beynin hipotalamus bölgesindeki gıda reseptör hücrelerinden sinyal gelir.
Ayrıca midede üretilen, yeni bir madde "obestatin" tokluk üreten ve insanlarda kilo verme ajanı olarak kullanım potansiyeline sahip olan bir hormondur ve yine yağ hücreleri tarafından yapılan "leptin" adı verilen bir hormon da yağ termostatı görevi görür ve leptin'in kan seviyesi düşük olduğunda daha fazla yağ tüketilir, yüksek olduğunda ise daha az ya tüketilir.
Ayrıca fizik aktivitedeki belirgin azalma obezitenin yükselmesinde ana faktör olarak gözükmektedir.
Obezite gelişiminde ventro medial hipotalamusun hasar görmesi (travma, cerrahi, malignite veya enflamatuar hastalık) etken olabilir. Ayrıca nadiren de olsa çeşitli genetik hastalıklar ve bazı nöro endokrin anormallikler (hipotroidi ve diğerleri) buna sebebiyet verebilir.
Steroid ilaçların uzun süreli kullanımı ve psikiyatri de kullanılan birkaç psikotropik ajanın da kilo alımında etkisi vardır.
Psikolojik faktörlerde obezitenin gelişiminde oldukça önemlidir.
Obezlerin tanısı, vücut yağının değerlendirilmesini içerir. Burada vücut kitle indeksi'nin hesaplanması önemlidir. Vücut kitle indeksini hesaplamak için boy ve kilo kullanılması önerilir.
Obezitenin ayırıcı tanısında, gece yeme sendromu, tıkınırcasına yeme bozukluğu ve beden dismorfik bozukluğu dışlanmalıdır.
Obezitenin sağlık üzerinde birçok olumsuz etkileri vardır. Vücutta birçok organ ve sistemleri olumsuz etkilemekte ve birçok hastalıklara sebebiyet vermektedir. Ayrıca, birçok tümöral hastalıklar oluşturmakta ve özellikle yaşam süresini oldukça kısaltmaktadır.
Kilo vermenin temeli basittir; alınanı harcananın altına çekerek kalori açığı oluşturmak. Kalori alımını azaltmanın en basit yolu ise düşük kalorili bir diyettir.
Genel olarak, en iyi kilo kaybı yöntemi 1100 ile 1200 kalorilik dengeli bir beslenme şeklidir. Böyle bir diyet uzun bir zaman takip edilebilir, ancak vitaminler özellikle demir, folik asit, çinko ve B6 vitamini ile desteklenmelidir.
Artmış fiziksel aktivite de kilo kaybetme rejiminin önemli bir parçasıdır. Egzersiz, ayrıca kilo kaybının korunmasında da yardımcı olur.
Yaşam tarzı değişikliği, hastanın kilo yönetimi hedeflerinin belirlenmesini sağlar.
Obezitenin tıbbi tedavisinde 3 farklı yöntem uygulanmaktadır. Bunlar; farmakoterapi (ilaçla tedavi), psikoterapi ve cerrahi tedavidir.
Kalın sağlıcakla...
Dr. Halil İbrahim Süslü
Psikiyatri Uzmanı
